مبارزه بیولوژیکی با fusarium oxysporum f.sp. lycopersici با استفاده از آنتاگونیست های ریزوسفر گوجه ‏فرنگی

گوجه ‏فرنگی با تولید سالانه حدود 50 میلیون تن، جزو محبوب‏ترین سبزی‏ها محسوب می‏گردد. بیماری‏های زیادی باعث کاهش محصول گوجه‏فرنگی یا از بین رفتن این گیاه می‏شوند. یکی از مهمترین و شایع‏ترین بیماری‏های این محصول، بیماری پژمردگی فوزاریومی گوجه‏فرنگی می‏باشد که توسط fusarium oxysporum (schlechtend: fr. ) f.sp. lycopersici (sacc. ) snyder and hassen ایجاد می‏گردد. در این تحقیق ابتدا بوته‏های آلوده و سالم گوجه‏فرنگی از مناطق مختلف استان لرستان جمع‏آوری و در آزمایشگاه عامل بیماری و همچنین 15 جدایه‏ باکتریایی و 27 جدایه قارچی از منطقه ریزوسفر بوته‏های گوجه‏فرنگی جداسازی گردیدند. در مرحله بعد اثرات آنتاگونیستی عوامل باکتریایی و قارچی جدا شده روی قارچ f. oxysporum f.sp. lycopersici در آزمایشگاه به روش کشت متقابل بررسی گردید. اثرات آنتاگونیستی جدایه‏های باکتریایی bacillus subtilis وpseudomonas fluorescens و جدایه‏های قارچی trichoderma harzianum و t. virens و همچنین سم بیولوژیک trichomix-h در گلخانه‏ بررسی شدند. در گلخانه ابتدا مایه تلقیح قارچ بیمارگر f. oxysporum f.sp. lycopersici به نسبت 10 درصد وزنی با خاک سترون گلدانی مخلوط و برای پر کردن یک سوم فوقانی گلدان‏ها مورد استفاده قرار گرفت و دو سوم زیرین گلدان با خاک سترون پر گردید. گلدان‏ها به مدت 25 روز در شرایط گلخانه نگهداری شدند. ارزیابی توان بیوکنترل آنتاگونیست‏ها در کنترل بیماری پژمردگی فوزاریومی به روش آغشته‏سازی خاک به طور همزمان با کشت گیاه گوجه‏فرنگی انجام گرفت. این آزمون در قالب طرح کاملاً تصادفی با کاربرد جداگانه هر آنتاگونیست در سه تکرار انجام شد. تجزیه واریانس داده‏های بدست آمده با استفاده از نرم افزار spss انجام شد و مقایسه میانگین صفات با استفاده از آزمون دانکن در سطح احتمال 5% صورت گرفت. نتایج آزمایش‏های گلخانه‏ای نشان داد که آنتاگونیست‏های باکتریایی b. subtilis و p. fluorescens به ترتیب 100 و 62/50 درصد بیماری را کنترل نمودند و همچنین آنتاگونیست‏های قارچی t. harzianum، t. virens، trichomix-h 50 و trichomix-h 30 به ترتیب 100، 66/67، 62/96 و 55/65 درصد بیماری را کنترل نمودند.